Birçok çalışan maaş hesaplamaları konusunda kafa karışıklığı yaşayabiliyor. Özellikle rapor durumlarında yapılan kesintiler, farklı ayların gün sayılarının maaşa etkisi ve diğer bordro detayları sıkça sorulan konular arasında yer alıyor. İşte çalışanların bordro hesaplamalarıyla ilgili en çok merak ettiği sorular ve cevapları:

1. Maaş Hesaplamaları ve Bordro Mantığı

Bordro, çalışanın brüt maaşından çeşitli yasal kesintilerin (SGK primi, gelir vergisi, damga vergisi vb.) düşülerek net maaşın hesaplandığı belgedir.

• Brüt ve Net Maaş Farkı: Brüt maaş, işverenin çalışana ödediği toplam tutardır. Net maaş ise kesintiler sonrası çalışanın eline geçen tutardır.
• Vergiler ve SGK Kesintileri: Çalışanların maaşlarından belirli oranlarda SGK primi ve gelir vergisi kesilir (5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu).

2. Raporlu Günlerde Maaş Kesintisi Nasıl Yapılır?

Çalışanlar, hastalık veya iş kazası nedeniyle rapor aldığında, raporlu günler için maaşlarının nasıl etkilendiğini merak ediyor.

• SGK İş Göremezlik Ödeneği: 2 günden uzun süren raporlarda, SGK iş göremezlik ödeneği verir. Ancak ilk 2 gün için ödeme yapılmaz (5510 Sayılı Kanun Madde 18).
• Maaştan Kesinti: İşveren, raporlu günler için çalışana ödeme yapmak zorunda değildir. Eğer SGK’dan iş göremezlik ödeneği alınmazsa, çalışanın maaşında eksik ödeme olabilir.

3. Şubat Ayı 28 – 29 Gün Çektiğinde Maaş Nasıl Hesaplanır?

Şubat ayı, diğer aylardan farklı olarak 28 veya 29 gün çektiği için çalışanların maaş hesaplamalarında kafa karışıklığı oluşabiliyor.

• Aylık Ücret Alan Çalışanlar: Eğer çalışan sabit maaşlı ise, maaş hesaplamasında ayın kaç gün olduğu fark etmez (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 32).
• Günlük Ücret Alan Çalışanlar: Günlük ücretle çalışan biri için Şubat ayı 28 gün olduğu için günlük ücretle çarpılarak maaş hesaplanır. Bu durumda maaş diğer aylara göre daha düşük olabilir.

4. Ocak, Mart Gibi 31 Gün Çeken Aylarda Maaş Nasıl Hesaplanır?

Mart ayı 31 gün çektiğinde, çalışanların bordroda fazla ödeme alıp almadıkları merak konusu olabilir.

• Aylık Ücret Alanlar İçin: Maaşları sabit olduğu için ekstra bir ödeme almazlar.
• Günlük Ücret Alanlar İçin: 31 gün çalışıldığı için daha fazla ödeme alırlar.

5. Fazla Mesai, Prim ve Ek Ödemeler Bordroya Nasıl Yansır?

Çalışanlar zaman zaman fazla mesai yapabilir ya da prim alabilir. Peki bu ödemeler bordroya nasıl yansıtılır?

• Fazla Mesai: Normal saat ücretinin %50 fazlası hesaplanarak bordroya eklenir (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 41).
• Resmi Tatillerde Mesai: Resmi tatillerde çalışan işçilere normal günlük ücretlerine ek olarak bir günlük ücret daha ödenir (toplam 2 katı ücret alırlar) (2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun).
• Bayram Günlerinde Mesai: Bayram günlerinde çalışan işçiler, normal günlük ücretlerine ek olarak bir günlük ücret daha alırlar. Ancak fazla mesai yapmaları durumunda, bu saatler %50 zamlı hesaplanarak eklenir.
• Prim ve Ek Ödemeler: Primler bordroya dahil edilir ancak gelir vergisi ve SGK kesintilerine tabi tutulur.

6. Eksik Gün ve Devamsızlık Durumunda Maaş Nasıl Etkilenir?

Çalışan iş yerine gelmediğinde veya eksik günü olduğunda maaşından nasıl kesinti yapıldığı da sık sorulan bir konudur.

• Ücretli İzin: Çalışan, yıllık izinde veya resmi tatillerde çalışmıyorsa maaşı kesilmez (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 53).
• Ücretsiz İzin veya Devamsızlık: Çalışan işe gelmez ve ücretsiz izinli sayılırsa, bu günler için maaşından eksik gün hesaplanarak kesinti yapılır.

9. Örnek Maaş Hesaplamaları (2025 Asgari Ücret Üzerinden)

• Brüt Asgari Ücret: 26.005,50 TL
• SGK İşçi Primi (%14): 3.640,77 TL
• İşsizlik Sigortası İşçi Primi (%1): 260,06 TL
• Gelir Vergisi ve Damga Vergisi: Muaf
• Net Asgari Ücret: 22.104,67 TL

Kaynakça:

1. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
2. 4857 Sayılı İş Kanunu
3. 2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun
4. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Mevzuat Duyuruları