İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli (part-time) iş sözleşmesidir.
İş Kanunu’nun 63. maddesine göre, genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok 45 saattir. Bir çalışmanın kısmi süreli çalışma olarak kabul edilebilmesi için, haftalık çalışma süresinin en fazla normal haftalık çalışma süresinin 2/3’ü (30 saat) olması esastır. İşçi, haftalık çalışma süresi 30 saati aşmamak kaydıyla haftanın 6 günü çalıştırılabilir. Haftanın 6 günü olmasının nedeni ise; altı gün çalışan işçiye yedinci gün hafta tatili verilmesinin zorunlu olmasıdır.
- Kısmi süreli çalışan işçilere fazla mesai yaptırılabilir mi?
Her ne kadar İş Kanunu’nda işçinin onayı alınmak şartıyla haftalık 45 saatin altında çalışanlara fazla süreli çalışma yaptırılabileceği öngörülmüşse de Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’ne göre kısmi süreli çalışan işçilere fazla çalışma ve fazla süreli çalışma yaptırılamayacağı öngörülmüştür.
Buna göre, iş yerinde haftalık 45 saat tam süreli çalışma yapılıyorsa, 30 saatin altında çalışanlara fazla mesai yaptırılamayacak, 30-45 saat arası çalışanlara fazla süreli çalışma adıyla fazla mesai yaptırılabilecektir.
- Kısmi süreli çalışanların yıllık izin hakkı var mıdır?
Kısmi süreli çalışanlar yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır ve farklı bir işleme tabi tutulamazlar.
- Kısmi süreli çalışan işçi işten çıkartıldığında kıdem tazminatına ilişkin kıdemi nasıl belirlenir?
Kısmi süreli çalışanların kıdeminin hesabında, haftada kaç gün veya günde kaç saat çalıştığına bakılmaksızın işçinin iş akdinin devam süresi dikkate alınır.
- Kısmi süreli çalışanlar birden fazla iş yerinde çalışabilir mi?
İşçi birden fazla iş yerinde kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışabilir. Ancak bu durumda değişik iş yerlerindeki toplam çalışma süresi yasal azami çalışma süresini (haftada 45 saati) aşamaz. Dolayısıyla yasal azami süreyle bir iş yerinde çalışan işçi, başka bir iş yerinde kısmi süreli olarak çalışamaz.
- Kısmi süreli çalışan işçiler için prim ödeme gün sayısı nasıl belirlenir?
İş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise kısmi süreli çalışan sigortalıların ay içinde çalıştığı toplam sürenin, İş Kanununa göre günlük olağan çalışma süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle, sigortalı için bildirilmesi gereken prim ödeme gün sayısı hesaplanır. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda 7,5 saatin altındaki çalışmalar 1 güne tamamlanır.
Kısmi süreli iş sözleşmelerinde işçinin alacağı ücretin şekli ve miktarı taraflarca serbestçe kararlaştırılabilecektir. Bununla birlikte ödenecek ücret asgari ücretin altında olamayacaktır. Aylık asgari ücretin 30 güne bölünmesiyle günlük asgari ücret, günlük asgari ücretin 7,5 saat olan normal günlük çalışma süresine bölünmesiyle de saatlik asgari ücret hesaplanarak, akdedilen sözleşme gereği işçinin alacağı ücret bulunacaktır.
- Kısmi süreli çalışan işçi, kalan sürelerine ilişkin GSS primi yatırmak zorunda mıdır?
Kısmi süreli çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin otuz güne tamamlanması zorunludur. Bu sigortalıların ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırarak ve gelir testi sonucuna göre belirlenen gelir seviyesi üzerinden prim ödeyerek kalan sürelerini 30 güne tamamlamaları gerekmektedir.
Ancak 6745 sayılı Kanunla getirilen düzenleme ile 1 Ekim 2016 tarihinden geçerli olmak üzere, kısmi süreli olarak çalışıp ay içerisinde otuz günden eksik prim ödeme gün sayısı bulunanlar, şayet bakılmakla yükümlü kişi olma şartlarını taşıyorlarsa (sigortalı çalışmama şartı hariç) otuz günden eksik günleri için de genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılırlar. Böylece gelir testi yaptırmak ve GSS primini 30 güne tamamlayıp ödemek zorunda kalmazlar.